factoren die tot obesitas / overgewicht leiden zijn:

1. Voeding van je hond of kat :

Als de hond of kat te vet voedsel voorgeschoteld krijgt dan gaat het energie-gehalte stijgen. Vet bevat 2,5 maal meer energie dan koolhydraten. Vet kan onmiddellijk in het vetweefsel worden opgestapeld, terwijl eiwit en koolhydraten eerst de lipogene cyclus moeten doorlopen. Dus we beperken het voeder in vet en gaan de eiwitten laten toenemen. Vaak worden koolhydraten in het voedsel als oorzaak aanzien. Een teveel aan koolhydraten (enkelvoudige suikers en disacchariden) leiden tot een acute piek van hyperglycemie wat wil zeggen; teveel glucose (suiker) in het bloed. Dit kan dan weer leiden tot hyperinsulinemie waarbij insuline koolhydraten gaat omzetten in vetten!

Veel eigenaars gaan hun hond tafelrestjes en teveel snacks voorschotelen maar wat de meeste eigenaars niet weten is dat bvb. een stukje chocolade (180 kJ – 200kJ ME), bedoeld als snack, ongeveer 7% van de dagelijkse energiebehoefte bevat van een hond van 10kg. Wanneer deze hond iedere dag 10g chocolade eet boven op zijn dagelijkse energiebehoefte, dan zal hij na een jaar 2,25 kg zijn bijgekomen (22,5%), en dus duidelijk zwaarlijvig zijn.
Alle snoepjes kunnen leiden tot overgewicht indien ze niet oordeelkundig gedoseerd zijn. Een ander voorbeeld: een klassiek klontje suiker weeg 4g en levert ongeveer 60kJ ME. Indien een Teckel van 7 kg één klontje suiker per dag krijgt boven op zijn energiebehoefte, dan is dat hondje zwaarlijvig (15% boven het optimale gewicht) na anderhalf jaar.
Daarom raden wij aan om droogvoer, met de juiste aantal energie, te voederen.

2. Dagelijkse behoefte aan beweging

Beweging is voor honden zeer belangrijk. Niet alleen het uitlaten om zijn behoefte te laten doen; een hond heeft meer nodig. Hoe lang een hond uitgelaten moet worden en wat je aan beweging moet aanbieden hangt natuurlijk sterk af van het ras. Een jachthond heeft meer behoefte aan een flink stuk rennen dan een bulldog. Maar vast staat dat het de gezondheid van iedere hond ten goede komt wanneer er voldoende aandacht wordt besteed aan de beweging. Ook als je hond of kat een aangepast dieet volgt is beweging héél belangrijk! Wij raden dan ook aan om minstens 2 keer per dag de hond uit te laten. Het feit dat katten meer en meer in een appartement gehouden worden en minder actief zijn vormen twee risicofactoren voor obesitas.

3. Signalement

Diersoort :
Katten hebben meer kans op overgewicht omdat ze minder actief zijn dan honden.

Ras :
Hondenrassen die meer risico lopen om zwaarlijvig te worden zijn: Labrador, Golden Retriever, Cocker Spaniel, Beagle, Cairn Terrier, West Highland White Terrier, Schotse Terrier, Shetland, Dashond, Basset en Dwergschnauzer.
Windhonden, Setters, Duitse Doggen en Duitse Herders zouden een lager risico lopen.
Bij de kat schijnt de Siamees minder geneigd om dit te worden maar uit epidemiologische studies kan geen raspredispositie worden onderkend bij katten.

Geslacht :
Castratie en sterilisatie: obesitas komt meer voor bij teven dan bij reuen, en wordt ongeveer twee maal zoveel gezien bij gecastreerde reuen en gesteriliseerde teven dan bij intacte honden.
Castreren en steriliseren geeft ook een sterk verhoogd risico op vetzucht.
Theorie bij ovariëctomie (het verwijderen van 1 of beide eierstokken): wegvallen van de remmende werking op de eetlust van de oestrogenen. Theorie bij castratie: verminderde fysische activiteit en dus een gedaalde energiebehoefte.

Leeftijd :
Het aantal zwaarlijvige dieren neemt toe met stijgende leeftijd en bereikt een piek tussen de leeftijd van 6 en 9 jaar, leeftijd waarop tot 50% en meer van de honden en katten zwaarlijvig kunnen zijn. Bij de hond ziet men een sterke stijging in voorkomen van obesitas vanaf de leeftijd van 5 jaar, dit kan te maken hebben met een duidelijk verminderde activiteit en metabolisme bij het ouder worden.
Bij de kat ziet men een gelijkaardige stijging reeds vanaf de leeftijd van 2 jaar, en kunnen bovengenoemde oorzaken moeilijker worden ingeroepen.

4. Medicatie

Bepaalde geneesmiddelen zoals bijvoorbeeld coticosteroïden en fenobarbital kunnen het “hongercentrum” in de hersenen stimuleren, en aanleiding geven tot overdreven eetlust en obesitas.

Aanvullende informatie over obesitas/overgewicht van de hond

Overgewicht bij hond en kat, ook wel obesitas genaamd, wordt meestal veroorzaakt door een verkeerde voeding. Hoofdzakelijk teveel eten in combinatie met te weinig beweging zijn funest voor het gewicht en gezondheid van uw huisdier.

Het komt vooral voor bij oudere honden en gesteriliseerde/gecastreerde honden. Dit komt omdat de stofwisseling bij deze dieren verlaagd is, en ze doorgaans wat minder actief zijn.
Ook bij puppies komt als gevolg van verkeerde voeding overgewicht voor. Als zij teveel of te lang energierijk voer krijgen in combinatie met te weinig beweging, veroorzaakt dit een overmatige onderhuidse vetafzetting.

Alhoewel een verkeerde voeding de hoofdzaak is van overgewicht, zijn er ook een aantal ziektes waardoor uw hond te dik kan worden.
Enkele voorbeelden daarvan zijn hypothyreoidie (een te langzaam werkende schildklier), de ziekte van Cushing (De bijnieren die teveel cortisone produceren) en suikerziekte of diabetes.
Wanneer wij uw dier van zo’n ziekte verdenken zullen we uiteraard eerst een diagnose proberen te stellen via een bloedonderzoek.

Is mijn hond of kat te dik?

Onderzoek heeft aangetoond dat tot 50% van de honden en katten aan overgewicht lijdt. Dit kan variëren van 15% meer dan het optimale gewicht (overgewicht) tot 20% boven het optimale gewicht (zwaarlijvigheid). Onvoldoende lichaamsbeweging en leeftijd zijn factoren die de gewichtstoename kunnen beïnvloeden. Let daarom goed op het gedrag van uw hond of kat om tekenen van overgewicht te constateren.

Er zijn verschillende symptomen die erop kunnen wijzen dat uw hond of kat te dik is:

• U kunt de ribben niet voelen
• Er is geen taille meer te zien
• Uw hond of kat heeft moeite met lopen
• Uw hond of kat is lui
• Uw hond of kat is kortademig
• Uw hond of kat heeft een slecht humeur
• Uw hond of kat slaapt veel

De gevolgen van zwaarlijvigheid

Net als bij mensen die te zwaar zijn, neemt de kans op gezondheidsproblemen toe bij te dikke honden en katten.
Enkele voorbeelden zijn: suikerziekte, hart-en vaatproblemen, problemen van het skelet en bewegingsapparaat, huidproblemen en maagdarmproblemen.
Ook een verminderde afweer bij infecties kan veroorzaakt worden door overgewicht.
Daarnaast zijn deze honden tijdens het lopen of spelen snel uitgeput en/of raken kortademig.

De behandeling van overgewicht

Behandeling van overgewicht bestaat uit drie onderdelen:
- Beperken van de energie-opname,
- Meer lichaamsbeweging,
- Aanpassen van voedingsgewoontes.
- Dit is wel makkelijk opgeschreven, maar niet altijd zo eenvoudig uit te voeren.
Onze dierenartsassistentes willen u daarbij graag helpen.

Beperking van de energie-opname kan worden bereikt door simpelweg minder eten maar ook door het geven van een speciale voeding, waarin minder energie maar juist meer eiwit zit.
Dat laatste zorgt ervoor dat uw hond tijdens het afvallen geen honger heeft. Bovendien raakt de hond hiermee geen spieren (eiwit) kwijt, maar wel vet. Wanneer u 'light-voeding' geeft krijgt de hond juist wel honger en hebben uw goede bedoelingen juist een averechts effect!

Meer lichaamsbeweging: goed voor uw hond maar ook voor u. Maak een lekkere boswandeling met uw hond of ga met hem/haar spelen. Een Frisbee is ook een handige hulp om uw hond meer te laten bewegen.

Het veranderen van verkeerde voedingsgewoontes, zoals het belonen van bedelgedrag en het samen genieten van een kop koffie “met-wat-lekkers” kost enige tijd en vooral discipline. Wanneer u zojuist een heerlijke wandeling hebt gemaakt, en daarna onderuit gezakt eens een lekkere plak cake gaat eten is alle verbruikte energie tijdens die wandeling er bij u en uw hond in één keerweer aangegeten.
Een tussendoortje mag best wel als hij het gewend is, maar probeer het te beperken. Voor de hond is dat een manier van communiceren met u, maar haal het wel af van de maximale hoeveelheid voer die een hond per dag mag hebben.
Voer voordat u zelf gaat eten.
Laat uw hond tijdens uw eigen maaltijd in een ander vertrek wachten zodat hij niet aan tafel bedelt.

Bij de behandeling van overgewicht, gaat het erom een juiste balans te vinden tussen de energie-opname (voeding) en het energieverbruik (lichamelijke activiteit/verbranding).
Bij milde gewichtsproblemen kan vaak volstaan worden met voldoende lichaamsbeweging en het afschaffen van ‘tussendoortjes’, zoals worst, koekjes, etc.
Bij een ernstiger overgewicht zullen bovengenoemde maatregelen niet volstaan, en zal de hond ‘op dieet’ moeten. Wanneer de energie-opname beperkt wordt, zullen de vetreserves in het lichaam worden aangesproken, en zal de hond gaan afvallen.
Echter, wanneer de hoeveelheid voer verminderd wordt, zal het hongergevoel bij de hond niet zomaar minder worden!
De hond zal gaan bedelen, om toch zijn hongergevoel te kunnen stillen.


Daarom is het verstandig om een speciaal daarvoor ontwikkeld vermageringsdieet te gaan geven. Door beperking van de hoeveelheid vet en het verhogen van de hoeveelheid vezels wordt de voeding calorie-arm, maar heeft de hond toch een gevuld gevoel. Daardoor voelt de hond zich langer verzadigd en zal dus minder snel gaan zeuren om eten. Ondanks het ‘minder voeren’ bevat deze voeding alle voedingsstoffen, vitaminen en mineralen, zodat uw hond niets te kort komt.

Ons advies om een dieet te geven is :

• 's morgens : de helft van de portie die de hond mag eten, tien minuten laten staan, niet op = wegnemen.
• 's avonds : de helft van de portie die de hond mag eten, tien minuten laten staan, niet op = wegnemen.
• GEEN tussendoortjes
• Er mogen gerust gekookte groenten gemengd worden tussen de brokken.

Voor een succesvolle behandeling is naast een uitgebalanceerd dieet en bewegingspatroon, de motivatie van u als eigenaar (en de familieleden) erg belangrijk.
Een regelmatige gewichts- en gezondheidscontrole door de dierenarts is daarbij een goede ondersteuning.